Ολλανδία 1974: Μία από τις μεγαλύτερες αποτυχίες της ιστορίας

Η Ολλανδία του 1974, η ιστορία μίας ομάδα που συγκρίνεται με τους Beatles, αλλά και η μεγάλη της αποτυχία.

Όταν συζητούνται οι καλύτερες ομάδες στην ιστορία του διεθνούς ποδοσφαίρου, το μυαλό όλων πάει σε συγκεκριμένες περιπτώσεις. Η ομάδα που κατέκτησε το Παγκόσμιο Κύπελλο της Βραζιλίας το 1970 είναι πάντα μία από αυτές, όπως και η ομάδα της Μπαρτσελόνα του 2010, με τον Γκουαρντιόλα στο τιμόνι. Οι «Mighty Magyars», οι ήρωες της Ουγγαρίας που τερμάτισαν δεύτεροι στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1954, συνήθως συμπεριλαμβάνονται. Η Βραζιλία του 1982 αναφέρεται συχνά για την ελαττωματική ιδιοφυΐα και την αφέλειά τους. Ωστόσο, όταν πρόκειται για ελαττωματικές ιδιοφυΐες, είναι αδύνατο να προσπεράσουμε το ταλέντο και τη λαμπρότητα της ομάδας της που είχε η Ολλανδία το 1974, αναμφίβολα της μεγαλύτερης ομάδας που δεν κέρδισε ποτέ το Παγκόσμιο Κύπελλο.

Στα 60s, η Ολλανδία ήταν ένα έθνος που άλλαζε ραγδαία, με σκοπό να γίνει πολιτιστικό κέντρο του κόσμου. Από μία σε μεγάλο βαθμό βαρετή, επίπεδη χώρα με ελάχιστη αίσθηση στην παγκόσμια σκηνή, η Ολλανδία έγινε ένας τόπος όπου ενθαρρύνθηκε η ελεύθερη σκέψη και η κουλτούρα των χίπις ευδοκιμούσε. Πράγματι, ήταν στο ξενοδοχείο Hilton του Άμστερνταμ που ο John Lennon και η Yoko Ono έκαναν το «Bed-In» το 1969 για να προωθήσουν την παγκόσμια ειρήνη. Σε έναν κόσμο που άλλαζε δραστικά, η Ολλανδία άλλαξε περισσότερο από τους περισσότερους.

Μαζί με όλα αυτά, άλλαξε και η τύχη του ολλανδικού ποδοσφαίρου. Είναι εύκολο να λησμονηθεί, αλλά πριν από το 1974 η Ολλανδία δεν είχε ποτέ κανένα εντυπωσιακό αντίκτυπο σε διεθνείς διοργανώσεις, αφού αγωνίστηκε στα Παγκόσμια Κύπελλα του 1934 και του 1938 στην Ιταλία και τη Γαλλία, αλλά απέτυχε να προκριθεί στην τελική φάση του τουρνουά μέχρι το 1974. Σε αυτό το διάστημα, η Ολλανδία παρήγαγε μια εξαιρετική γενιά παικτών, από τον Κρόιφ μέχρι τον Ρεπ, από τον Κέιζερ μέχρι τον Σβαρτ, από τον Χάαν μέχρι τον Κρολ και τον Σούρμπιερ μέχρι τον Ρένσενμπρινκ. Και η λίστα δεν τελειώνει εδώ.

Ο Άγιαξ – πρώτα υπό τον Ρίνους Μίχελς και στη συνέχεια υπό τον Στέφαν Κόβατς – κυριαρχούσε στο Ευρωπαϊκό Κύπελλο με αυτό που ονομαζόταν «Ολοκληρωτικό ποδόσφαιρο», κερδίζοντας τρία συνεχόμενα Κύπελλα Πρωταθλητριών από το 1971 έως το 1973. Οι μεγάλη αντίπαλος του Άγιαξ, Φέγενορντ κέρδισε επίσης το Ευρωπαϊκό Κύπελλο το 1970, με παίκτες όπως ο Βίλεμ Βαν Χάνεγκ και ο Βιμ Γιάνσεν. Επιπλέον, ο Μίχελς και ο Κρόιφ είχαν «γυρίσει» την τύχη της Μπαρτσελόνα κατά την άφιξή τους και είχαν κερδίσει τη La Liga το 1974. Το ολλανδικό ποδόσφαιρο κυριάρχησε στην Ευρώπη. Η εθνική ομάδα είχε μετατραπεί από την ασήμαντη στη διεθνή σκηνή, σε μια ομάδα που πολλοί θεωρούσαν ότι μπορούσε να κερδίσει το επερχόμενο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1974 στη Δυτική Γερμανία.

Παρόλα αυτά, μετά βίας προκρίθηκαν στην τελική φάση της διοργάνωσης. Το ολλανδικό ποδόσφαιρο έχει μια μακρά ιστορία αυτοκαταστροφής και αυτός είναι κυρίως ένας λόγος που η μόνη τους επιτυχία είναι το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα του 1988. Υπό τον Τσέχο προπονητή Φράντισεκ Φάντρονκ, η Ολλανδία δυσκολεύτηκε να περάσει από τον όμιλο των προκριματικών, ο οποίος περιείχε μόνο το Βέλγιο ως ανταγωνιστικό αντίπαλο. Για ένα έθνος που κυριαρχούσε στο ποδόσφαιρο των συλλόγων εκείνη την εποχή, με τον Γιόχαν Κρόιφ τον καλύτερο παίκτη στον κόσμο, ήταν μια κακή εμφάνιση. Όμως, όπως γνωρίζουν καλά οι Άγγλοι οπαδοί, η εγχώρια επιτυχία δεν μεταφράζεται πάντα στην εθνική ομάδα. Η Ολλανδία προκρίθηκε τελικά μέσω της ισοπαλίας 0-0 με το Βέλγιο.

Η εποχή Μίχελς

Μετά την πρόκριση, ο Φάντρονκ αντικαταστάθηκε για την τελική φάση από τον Ρίνους Μίχελς, τότε προπονητή της Μπαρτσελόνα. Ο Μίχελς άλλαξε δραστικά την ομάδα, αναπτύσσοντας την κεντρική αμυντική συνεργασία του κεντρικού μέσου του Άγιαξ, Άρι Χάαν και του δεξιού μπακ της Φέγενορντ, Βιμ Ρίισμπεργκεν. Στο σύγχρονο παιχνίδι, μια τέτοια απόφαση μπορεί να αμφισβητηθεί – ο Μίχελς αναγκάστηκε να την πάρει λόγω τραυματισμών και απουσιών – αλλά θα αποδεικνυόταν αριστούργημα, με τον Χάαν και τον Ρίισμπεργκεν να είναι κινητικοί και επιδέξιοι στο να ανεβαίνουν και να πιέζουν την μπάλα.

Το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1974 είχε πολύ διαφορετική δομή από τη σύγχρονη ενσάρκωση του τουρνουά. Οι ομάδες τοποθετούνταν στην πρώτη φάση των ομίλων, μια φάση τεσσάρων ομίλων, με τις δύο πρώτες από κάθε όμιλο να προκρίνονται στη δεύτερη φάση των ομίλων. Στη δεύτερη φάση των ομίλων, οκτώ ομάδες χωρίστηκαν σε δύο ομίλους και οι δύο καλύτερες ομάδες κάθε ομίλου προκρίθηκαν στον τελικό του τουρνουά. Στην πρώτη φάση των ομίλων, η Ολλανδία θα έπαιζε με τη Σουηδία, τη Βουλγαρία και την πρώην πρωταθλήτρια Ουρουγουάη.

Η τελική φάση του τουρνουά

Απέναντι στους Ουρουγουανούς, οι «Oranje» επέδειξαν το «Ολοκληρωτικό Ποδόσφαιρο» διαλύοντας τους με 2-0. Στο επόμενο παιχνίδι απέναντι στη Σουηδία δεν ήταν το ίδιο σταθεροί και αποτελεσματικοί, με την αναμέτρηση να μένει στο 0-0. Στην τελευταία αναμέτρηση του ομίλου, θα αντιμετώπιζαν τη Βουλγαρία. Οι Ολλανδοί βρίσκονταν πρώτοι στη βαθμολογία με 3 βαθμούς (2 βαθμοί για τη νίκη τότε) και χρειάζονταν μόλις 1 βαθμό για την πρόκριση. Τελικά πέτυχαν μια μεγάλη νίκη με 4-1, παίζοντας εξαιρετικό ποδόσφαιρο. Έτσι πέρασαν στην δεύτερη φάση ως πρώτοι στον όμιλο, μαζί με τη Σουηδία. Θα αντιμετώπιζαν την Ανατολική Γερμανία, την Αργεντινή και την κάτοχο του τροπαίου το 1970, Βραζιλία.

Απέναντι στην Αργεντινή θα γινόταν μια μάχη διαφορετικών σχολών ποδοσφαίρου, με τους Ολλανδούς να επικρατούν και πάλι άνετα, με εξαιρετικό Κρόιφ και το σκορ να διαμορφώνεται στο τελικό 4-0.

Σε μια βροχερή μέρα στο Γκελσενκίρτσεν, οι Ολλανδοί έδειξαν την υπεροχή τους απέναντι στην σχετικά αδύναμη Ανατολική Γερμανία επικρατώντας με 2-0. Η Βραζιλία είχε επίσης νικήσει την Ανατολική Γερμανία στον πρώτο της αγώνα των ομίλων, πράγμα που σημαίνει ότι το τελευταίο παιχνίδι του ομίλου, Ολλανδία εναντίον Βραζιλίας, θα έκρινε ποιος θα προκρινόταν στον τελικό του Μονάχου. Έμοιαζε σαν ένα ονειρικό ματς για τους λάτρεις του ποδοσφαίρου.

Αυτό που ακολούθησε – ουσιαστικά στον ημιτελικό του τουρνουά – ήταν ένα από τα πιο «βρώμικα» παιχνίδια που έχουμε δει ποτέ σε Παγκόσμιο Κύπελλο. Υπάρχει μια πιο σκοτεινή πλευρά του ολλανδικού ποδοσφαίρου, την οποία είδαμε και στον τελικό του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 2010, αλλά σε αυτό το παιχνίδι η βία ήταν αμοιβαία. Ακόμη και σε έναν αγώνα με τόσο «ξύλο», η ομάδα της Ολλανδίας ξεπέρασε και τη Βραζιλία. Με τη νίκη της με 2-0, η Ολλανδία πέρασε στον τελικό, όπου θα αντιμετώπιζε τη γηπεδούχο Δυτική Γερμανία και τον αρχηγό της, Φραντς Μπεκενμπάουερ.

Novibet – Το στοίχημα στα καλύτερά του!

Από την αποθέωση.. στη σκιά των Γερμανών

Θα ήταν το ματς που θα καθόριζε το ολλανδικό ποδόσφαιρο. Η Δυτική Γερμανία ήταν η κυρίαρχη πρωταθλήτρια Ευρώπης, έχοντας νικήσει τη Σοβιετική Ένωση στον τελικό του 1972. Η Ολλανδία ήταν η επιλογή των λάτρεων του ποδοσφαίρου, αφού η κομψότητα, το στυλ και η αβίαστη λάμψη τους ήταν εμφανή σε όλους. Η εναλλαγή θέσεων, η εστίαση στην κατοχή της μπάλας, η δημιουργικότητα και η επιθετική άμυνα μέσω του πρέσινγκ έχουν κερδίσει τις καρδιές πολλών σε όλο τον κόσμο. Αντίθετα, η Δυτική Γερμανία δυσκολεύτηκε σε μεγάλο βαθμό στο «εντός έδρας» Παγκόσμιο Κύπελλο. Μετά την ήττα από την Ανατολική Γερμανία στον μοναδικό αγώνα μεταξύ των γειτονικών χωρών, «σκόνταψε» στην πρώτη φάση των ομίλων. Μόνο στη δεύτερη φάση βρήκαν πραγματικά τη φόρμα τους, νικώντας τη Σουηδία, τη Γιουγκοσλαβία και την Πολωνία. Έπαιζαν αποτελεσματικό ποδόσφαιρο, αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορούσαν να συγκριθούν με την ομάδα της Ολλανδίας.

Το παιχνίδι ξεκίνησε εξαιρετικά για τους «Oranje» αφού οι Γερμανοί, πριν καν προλάβουν να αγγίξουν την μπάλα, υπέπεσαν σε πέναλτι, με τον Χένες να ανατρέπει τον Κρόιφ. Έτσι η Ολλανδία πήρε το προβάδισμα στην αναμέτρηση. Ακολούθησαν 20 με 30 λεπτά εγωιστικού ποδοσφαίρου από τους πορτοκαλί.

Ορισμένα μέλη της ομάδας του 1974 είχαν μιλήσει σε συνεντεύξεις για το «μίσος» τους για τους Γερμανούς, εκφράζοντας το πόσο πολύ ήθελαν να ντροπιάσουν τη Γερμανία. Όλα προέρχονταν από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Αυτό φάνηκε στο άγχος τους στο να «χτίσουν» τις κατοχές τους και να τις μετουσιώσουν σε γκολ.

Οι Δυτικογερμανοί παρέμειναν σταθεροί και «πολέμησαν» για να επιστρέψουν στο παιχνίδι. Ο Φόγκτς άρχισε σταδιακά να «διαγράφει» τον Κρόιφ από το γήπεδο και το μομέντουμ γύρισε υπέρ τους. Στο 25^ο λεπτό ο Μπερντ Χέλζενμπαϊν ανατράπηκε στη μεγάλη περιοχή και ο Πολ Μπράιτνερ από τη βούλα του πέναλτι ισοφάρισε για τους Γερμανούς.

Από εκεί και πέρα οι Δυτικογερμανοί ανέβασαν την πίεση τους, σε αντίθεση με τους Ολλανδούς. Στο 43^ο λεπτό, ο Γκερντ Μίλερ έκανε το 2-1 απέναντι στον ανήμπορο Γιαν Γιόνγκμπλοεντ και οι Ολλανδοί βρέθηκαν πίσω στο σκορ και έδειχναν ψυχολογικά διαλυμένοι.

Στο δεύτερο μισό, οι «Oranje» έκαναν αρκετές ευκαιρίες, χωρίς όμως να μπορούν να τις ολοκληρώσουν. Έτσι ηττήθηκαν από τους «μισητούς» γείτονες τους, αλλά το πιο σημαντικό είναι πως ηττήθηκαν από τον εαυτό τους. Επέστρεψαν στα σπίτια τους μέσα σε αποθέωση, αλλά το ολλανδικό ποδόσφαιρο εξακολουθεί να αναρωτιέται τι θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά.

Στο Μουντιάλ του 1974 οι Ολλανδοί πέτυχαν δύο πράγματα. Το να δώσουν στον κόσμο μία γεύση από το «Ολοκληρωτικό Ποδόσφαιρο», ποδόσφαιρο που δεν είχε δει ο κόσμος πέρα από τον Άγιαξ. Αλλά πέτυχαν και μία από τις μεγαλύτερες απογοητεύσεις της ποδοσφαιρικής ιστορίας, παραμένοντας στη σκιά των Δυτικογερμανών, και παρ’ όλη την ποιότητα και το απαράμιλλο στυλ, η γερμανική σχολή παρέμεινε στην κορυφή και εδραιώθηκε.